Penetratietesten en DORA: Het Belang, de Uitvoering en de Uitdagingen

Pentesten en DORA. Met de invoering van de Digital Operational Resilience Act (DORA) wordt het versterken van de digitale weerbaarheid van de financiële sector in Europa een absolute prioriteit. Een van de meest besproken vereisten binnen DORA is het uitvoeren van penetratietesten (ook wel pentesten genoemd). Maar wat is een pentest precies, waarom is het belangrijk binnen DORA, en hoe worden deze testen uitgevoerd? In dit artikel gaan we dieper in op deze onderwerpen en leggen we uit hoe organisaties deze cruciale verplichting effectief kunnen kaderen.

Pentesten in het kader van DORA: Wat en Waarom

Pentesten zijn gesimuleerde cyberaanvallen op een IT-systeem, applicatie of netwerk. Het doel is om kwetsbaarheden in beveiligingssystemen te identificeren voordat kwaadwillenden dat doen. Deze testen worden uitgevoerd door ethische hackers die met dezelfde technieken en methodologieën werken als cybercriminelen, maar dan binnen een gecontroleerde en vooraf vastgestelde scope.

Binnen DORA hebben pentesten een belangrijke rol in het kader van operationele veerkracht. De Europese wetgever verplicht financiële instellingen om hun systemen regelmatig te onderwerpen aan uitgebreide veerkrachttesten, waaronder “threat-led penetration testing” (TLPT). Dit betekent dat pentesten worden uitgevoerd op basis van realistische dreigingsscenario’s die specifiek gericht zijn op de zwaktes van de organisatie.

Waarom zijn pentesten essentieel binnen DORA?

1. Preventie van cyberincidenten: Pentesten helpen om kwetsbaarheden proactief te identificeren en te verhelpen, zodat de kans op een succesvolle cyberaanval wordt verkleind.
2. Naleving van regelgeving: DORA stelt expliciet dat financiële instellingen hun operationele veerkracht moeten testen. Pentesten en DORA zijn een kerninstrument om dit te realiseren.
3. Bescherming van klantgegevens: Kwetsbaarheden in IT-systemen kunnen leiden tot datalekken en reputatieschade. Pentesten verminderen dit risico.
4. Beheer van derde partijen: Omdat financiële instellingen vaak afhankelijk zijn van externe IT-dienstverleners, kunnen pentesten ook worden ingezet om de beveiliging van deze partijen te beoordelen.

Uitvoering van Pentesten volgens DORA

Hoewel DORA de verplichting tot pentesten duidelijk maakt, biedt de wetgeving minder concrete richtlijnen over hoe deze testen moeten worden uitgevoerd. Dit leidt tot onduidelijkheid binnen de sector. Hieronder bespreken we de belangrijkste elementen van pentesten onder DORA en de grijze gebieden die vaak vragen oproepen.

1. Threat-Led Penetration Testing (TLPT): Het Basisprincipe

DORA schrijft voor dat pentesten en DORA gebaseerd moeten zijn op actuele en relevante dreigingsscenario’s. Dit betekent dat organisaties rekening moeten houden met specifieke risico’s, zoals:

• Aanvallen op kritieke systemen, zoals betalingsinfrastructuren.
• Geavanceerde persistent threats (APT’s) waarbij cybercriminelen langdurig proberen toegang te krijgen tot een systeem.
• Risico’s gerelateerd aan derde partijen, zoals cloudleveranciers.

Hoewel dit principe helder is, is het minder duidelijk hoe organisaties de juiste dreigingsscenario’s moeten definiëren en hoe diepgaand deze testen moeten zijn.

2. De Rol van Externe Auditors

Volgens DORA moeten pentesten worden uitgevoerd door onafhankelijke en gekwalificeerde testers. Dit kan een interne securityafdeling zijn die onafhankelijk opereert, of een externe partij. Een uitdaging hierbij is het waarborgen van de kwalificaties van testers. Welke certificeringen (zoals CEH, OSCP of CISSP) zijn vereist? En hoe wordt onafhankelijkheid gegarandeerd, vooral bij interne testers?

3. Scope en Frequentie van de Testen

Pentesten en DORA geeft geen exacte richtlijnen over hoe vaak pentesten moeten worden uitgevoerd. Dit laat ruimte voor interpretatie. Financiële instellingen moeten dus zelf beoordelen hoe frequent en uitgebreid deze testen moeten plaatsvinden. Een jaarlijkse pentest is wellicht niet voldoende om een dynamisch dreigingslandschap te adresseren en uiteindelijk de digitale weerbaarheid gaat verhogen.

4. Uitdagingen bij Derde Partijen

Een andere complicatie binnen DORA is het testen van systemen van derde partijen, zoals cloudproviders of IT-dienstverleners. Organisaties kunnen moeite hebben om toegang te krijgen tot deze omgevingen om pentesten uit te voeren, aangezien niet alle leveranciers hier contractueel ruimte voor bieden.

De Onduidelijkheden van DORA: Hoe Kadert U een Pentest?

Ondanks het belang van pentesten is het duidelijk dat DORA op enkele punten vaag blijft. Dit brengt risico’s met zich mee voor financiële instellingen, die kunnen worstelen met interpretatie en implementatie. Hier zijn enkele belangrijke vragen die vaak opkomen:

• Hoe definieer je de juiste scope van een pentest? Het afbakenen van wat getest wordt (bijvoorbeeld interne netwerken, externe applicaties of derde partij verbindingen) is essentieel.
• Welke dreigingsscenario’s gebruik je als basis? DORA vereist maatwerk, maar biedt geen richtlijnen voor hoe je specifieke risico’s moet identificeren.
• Hoe interpreteer je testresultaten? DORA schrijft voor dat de uitkomsten van pentesten worden opgenomen in het risicobeheerraamwerk, maar hoe dit in de praktijk moet gebeuren, wordt niet gedetailleerd uitgelegd.

Hoe kunnen wij helpen?

Bij het kaderen en uitvoeren van pentesten in het kader van DORA is expertise van cruciaal belang. Onze dienstverlening is ontworpen om financiële instellingen te ondersteunen in elke stap van het proces:

1. Definiëren van de juiste scope
   Wij helpen uw organisatie bij het identificeren van kritieke systemen en het opstellen van dreigingsscenario’s die aansluiten op uw unieke risico’s.
2. Uitvoering door gecertificeerde experts
   Onze ethische hackers beschikken over de juiste certificeringen (zoals OSCP en CEH) en werken volgens de hoogste standaarden om een gedetailleerd beeld te geven van de beveiliging van uw systemen.
3. Rapportage en Risicobeheer
   Na het uitvoeren van een pentest leveren wij een uitgebreide rapportage met praktische aanbevelingen. We helpen uw organisatie om de resultaten te integreren in het bredere risicobeheerproces, zoals vereist door DORA.
4. Advies over derde partijen
   Wij ondersteunen uw organisatie bij het beoordelen van de beveiliging van derde partijen en het opnemen van pentestverplichtingen in contracten met leveranciers.
5. Continue ondersteuning
   DORA vereist niet alleen eenmalige naleving, maar continue operationele veerkracht. Wij bieden oplossingen voor herhaalde pentesten en securitymonitoring, zodat uw organisatie altijd voorbereid is op nieuwe dreigingen.

Conclusie: Pentesten als Sleutelinstrument voor DORA-compliance

Pentesten vormen een cruciaal onderdeel van de digitale operationele veerkracht die DORA nastreeft. Ze bieden organisaties de mogelijkheid om kwetsbaarheden te identificeren en hun beveiligingssystemen proactief te versterken. Echter, de onduidelijkheid in de regelgeving brengt uitdagingen met zich mee, zoals het definiëren van scope, frequentie en uitvoering.

Met de juiste aanpak kunnen financiële instellingen deze uitdaging omzetten in een kans. Door samen te werken met gespecialiseerde partijen en te investeren in robuuste pentestprogramma’s, kan uw organisatie niet alleen voldoen aan de wettelijke vereisten, maar ook een sterker beveiligingsfundament leggen voor de toekomst.

Bent u op zoek naar ondersteuning bij het uitvoeren en kaderen van pentesten volgens de Digital operational resilience act DORA? Neem contact met ons op en ontdek hoe wij uw organisatie kunnen helpen om compliant en veilig te blijven!